autor: Anna Szot

Lęk, mimo że powszechny i nieunikniony, jest emocją, która potrafi naprawdę udręczyć człowieka. Jak to się dzieje, że w obiektywnie tej samej sytuacji odczuwasz ogromny lęk, któremu czasem towarzyszą napady paniki, podczas kiedy inni nie odczuwają go wcale? Skąd te lęki?

Może odczuwasz lęk przez znaczną część dnia, a przecież inni czują go tylko czasami? Nie pomagają słowa otuchy, że nie ma się czego bać, nie panikuj, wszystko jest ok, inni nic sobie z tego nie robią itd. Twój organizm zapoczątkował już reakcję lękową. Stoisz w bezruchu, w głowie pustka, drżysz, jest Ci niedobrze, pocisz się, oddychasz szybko, serce bije jak szalone, wiesz, że to głupie, nie chcesz tak się czuć, a jednak nie możesz nic z tym zrobić… i koło idzie w ruch. Przy następnej podobnej sytuacji zaczynasz się bać, już na samo jej wyobrażenie, lęk narasta, jest coraz większy, więc co robisz, by sobie ulżyć?

TO NIE POMAGA

Pewnie wydaje Ci się, że lęk jest tak silny, że możesz zrobić tylko jedno - unikać podobnych sytuacji.

Czy aby na pewno? Czy to Ci pomaga?

Prawdopodobnie tylko na chwilę, potem jest jeszcze gorzej. To może czas spróbować czegoś innego? Skoro nie pomaga, to przestań to robić! Podobnie będą skutkować zachowania, które iluzorycznie mają zagwarantować bezpieczeństwo, pewne rytuały lub inne działania, które pozornie mają chronić nas przed krzywdą w sytuacjach wywołujących lęk. Te zachowania sprawiają, że skupiamy się na sytuacji i wydaje nam się ona jeszcze bardziej zagrażająca, niż jest w rzeczywistości.

SKĄD WŁAŚCIWIE GO MAM?

Czasem znamy źródło lęku, ale bywa i tak, że jest on dość tajemniczy i pojawia się znienacka. Jeśli przyjrzymy się tej emocji, będziemy ją obserwować, wiedzieć o niej coraz więcej, to z czasem nauczymy się rozpoznawać bodźce, które wywołują w nas lęk. Niekiedy lękiem nazywamy stany wzbudzenia, zdenerwowania czy pewnego dyskomfortu w obliczu trudnych sytuacji, wyzwań bardziej lub mniej codziennych.

Lęk jednak może mieć bardziej uporczywą formę i manifestować się w postaci zaburzeń lękowych takich jak fobia, lęk społeczny, atak paniki, zaburzenie stresowe pourazowe czy lęk uogólniony.

Różne doświadczenia życiowe mogą być bodźcem, który obudzi w nas lęk, nie zawsze są to doświadczenia obiektywnie przykre dla wszystkich. Lęk może zostać wywołany przez doświadczenia traumatyczne, choroby, śmierć, przez obserwacje trudnych wydarzeń takich jak katastrofy naturalne czy komunikacyjne, ale również przez sytuacje, które w naszej ocenie, nas przerastają np. awans, narodziny dziecka, małżeństwo, zwolnienie z pracy, zmiana pracy itd.

PO CO MI ON?

W momencie odczuwania lęku zachodzą zmiany w fizjologii, m.in. serce zaczyna mocniej bić, pocą się dłonie, napinają się mięśnie, pojawiają się zawroty głowy – jest to część reakcji lękowej, której nie możemy zatrzymać, która jest adaptacyjna i naturalna, organizm przygotowuje się do walki, ucieczki (szybsze bicie serca, przyspieszony oddech) bądź bezruchu (napięte mięśnie), by móc poradzić sobie z zagrożeniem.

Lęk może chronić

Lęk nas chroni, informuje o zagrożeniu, jeśli jest ono realne, dlatego nie powinniśmy się go pozbywać. W sytuacji, kiedy lęk pojawia się, gdy nic nam nie grozi lub gdy jest tak obezwładniający, że sobie z nim nie radzimy, dobrym pomysłem jest sięgnięcie po pomoc.

W terapii uczymy się m.in.:

- jak rozpoznawać bodźce, które wywołują lęk,

- jak oceniać stopień realnego zagrożenia,

- jak opanować reakcję lękową, jeśli jej siła jest nieadekwatna do zagrożenia.

JAK GO POSKROMIĆ?

Największym wrogiem lęku jest:

 NIEUNIKANIE

czyli dokładnie to, co wielu z nas robi w chwili lęku. Unikanie sytuacji zagrożenia ma zapewnić bezpieczeństwo, jednak takie zachowania nie tylko nie pomagają, ale umacniają i potęgują poczucie lęku.

I właśnie tutaj możemy znaleźć rozwiązanie zagadki, jak to się dzieje, że w tej samej sytuacji jedna osoba wpada w sidła lęku, podczas gdy druga zupełnie nie odczuwa dyskomfortu.

Jeśli nie masz okazji, by się przekonać, że dana sytuacja nie jest aż tak zagrażająca i że być może jesteś w stanie sobie z nią poradzić, to prawdopodobnie początkowy niepokój z nią związany, z czasem zamieni się w duży lęk, z którym coraz trudniej będzie sobie poradzić.

Osoby, które stają do konfrontacji z lękiem, mają szansę przekonać się, że są w stanie pokonać trudności, a odczuwane zdenerwowanie, z czasem staje się coraz mniejsze.

Jeśli jakieś zachowania sprawiają, że odczuwasz tylko chwilową ulgę, a w dłuższej perspektywie lęk wydaje się zamieniać w potwora, z którym za chwilę nie będziesz miał jak walczyć, to być może oznacza to, że nie tędy prowadzi droga, do jego poskromienia.

Zawróć z niej i poszukaj innej.

Niestety z lękiem jest jak z potworami w dziecięcej sypialni, na chwilę wciskasz je pod szafę i udajesz, że ich nie ma, one w nocy znowu wyjdą, a Ty nie zaśniesz już do rana.

To trudne, ale jeśli nie staniesz z nimi twarzą w twarz, to któregoś dnia może okazać się, że karmione Twoim lękiem urosły tak bardzo, że nie zmieszczą się już pod szafę…

Jeśli chcesz pozbyć się potwora z Twojej sypialni, skonfrontuj się z nim. W pojedynkę może być to trudne, chętnie Ci pomogę i razem stawimy mu czoła. Być może za jakiś czas okaże się, że potwór pod szafą to całkiem mały, przyjazny stworek, który wychodzi, wtedy kiedy się czegoś wystraszy, aby ostrzec Cię przed niebezpieczeństwem. Ty będziesz już umiał ocenić poziom zagrożenia i jeśli stworek wystraszy się za bardzo, szybko wygasisz reakcję lękową.

LITERATURA:

Ch. A. Padesky, D. Greenberger, Umysł ponad nastrojem, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2017

Anna Szot- Psycholog, psychoterapeuta, studia magisterskie ukończyła na Uniwersytecie Humanistyczno-Społecznym SWPS w Sopocie (specjalizacja: psychologia kliniczna). Zrealizowała szkolenie I i II stopnia Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach oraz I stopień Racjonalnej Terapii Zachowań. Członek Pomorskiego Holistycznego Centrum Profilaktyki i Edukacji Nowotworowej. Doświadczenie zdobywała pracując z osobami w dużym kryzysie psychicznym w Stacjonarnym Hospicjum im. Ks. E. Dutkiewicza oraz w Wojewódzkim Centrum Onkologii w Gdańsku. Prowadzi prywatną praktykę psychologiczną w Gdańsku.

Czytaj więcej:

Komentarze:

Agne pisze: 25. 01. 2021 godz. 17:28

Zastanawiam się nad tym jak działa taka terapia lękowa..? Co mogę zrobić, czy to naprawdę może mi pomóc? Jak radzić sobie z lękiem...? Nie wiem jak przez to przejść? Kto z tego wyszedł dzięki terapii?

Marta pisze: 26. 05. 2022 godz. 13:45

No właśnie skąd te lęki, nic się nie dzieje, siedziałam sobie w pracy, nic się  nie działo, nie robiłam nic większego, i nagle zrobiło mi się gorąco, serce zaczęło bić mocniej, a w głowie oszołomienie. Skąd te lęki gdy nic się nie dzieje, jak to wytłumaczyć.

Copyright © 2019- 2022 totylkostrach.pl