Rodzaje zaburzeń lękowych (rodzaje nerwic) - klasyfikacja
BLOG rodzaje nerwic - klasyfikacja
CZĘŚĆ II
autor: Oliwia Mazelewska- Sokołowska
Część II — Przegląd
W tej części naszego bloga dowiesz się, jakie są najczęściej występujące rodzaje nerwic.
Jeśli szukasz wskazówek do samopomocy, jak radzić sobie z objawami charakterystycznymi dla danego zaburzenia przejdź do części I gdzie znajdują się opisy poszczególnych objawów wraz z poradami dotyczącymi każdego z nich.
Artykuły części II, opisują każde z zaburzeń w sposób szczegółowy, odnajdziesz tu przekrojową charakterystykę tych najczęściej występujących zaburzeń nerwicowych.
Każde z poniżej wymienionych zaburzeń lękowych charakteryzuje się pewnym właściwym sobie przedmiotem lęku i różnice między tymi zaburzeniami wynikają z tego, czego ten lęk dotyczy.
Nerwica – rodzaje zaburzeń lękowych.
Spis treści
1. Zaburzenia lękowe uogólnione
2. Zaburzenia lękowe z napadami paniki — lęk paniczny (napadowy)
4. Fobia społeczna — zaburzenia z lękiem społecznym
5. Zaburzenia obsesyjno — kompulsywne OCD - (nerwica natręctw)
1. Zaburzenia lękowe uogólnione — lęk uogólniony — zespół lęku uogólnionego
Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy lękowej?
„Lęk o wszystko”
Zaburzenie lękowe uogólnione to długotrwałe, trudne do opanowania poczucie lęku i napięcia, które utrzymuje się przez co najmniej sześć miesięcy. Osoba stale się zamartwia – o zdrowie, relacje, pracę, finanse i wiele innych spraw. Zmartwienia są uporczywe i nieustanne: gdy jedno ustępuje, pojawia się kolejne. Nawet codzienne sytuacje mogą wywoływać silny niepokój.
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, na czym polega zespół lęku uogólnionego czytaj tu: Jak rozpoznać zespół lęku uogólnionego ( lęk uogólniony ) - diagnoza
Wskazówki do samopomocy na temat zamartwiania się znajdziesz tu: Jak przestać się zamartwiać i nadmiernie wszystkim się przejmować? - o lęku, który nie odchodzi.
2. Zaburzenia lękowe z napadami paniki — lęk paniczny
Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy lękowej?
„Lęk przed atakami lęku”
Napady paniki to nagłe, intensywne ataki lęku, które pojawiają się bez wyraźnej przyczyny i wywołują silne objawy fizyczne – często mylone z zawałem lub utratą kontroli. Choć trwają zwykle kilka minut, mogą wracać falami nawet przez dwie godziny.
Zaburzenie diagnozuje się, gdy wystąpiły co najmniej dwa napady, a po jednym z nich pojawił się tzw. lęk przed kolejnym. Sam pojedynczy napad nie oznacza jeszcze rozwoju zaburzenia.
Więcej o zespole lęku napadowego: Zespół lęku napadowego - lęk paniczny (zaburzenie lękowe z atakami paniki): definicja i kryteria diagnozy
Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat ataków paniki i tego, jak sobie z nimi radzić, znajdziesz tutaj kompleksowy poradnik:
Atak paniki- objawy. Jak się uspokoić i co robić w chwili ataku paniki?
3. Agorafobia
Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy (zaburzeń lękowych)?
Lęk przed sytuacjami „bez wyjścia” oraz przed brakiem pomocy na czas
Agorafobia dotyczy doświadczania bardzo silnego, panicznego lęku w sytuacjach gdzie możliwości ucieczki, wycofania się są utrudnione.
Może to być:
- tłum ludzi,
- podróż w środkach komunikacji publicznej,
- na autostradzie,
- w windzie,
- w kościele,
- teatrze,
- kinie,
- galerii handlowej,
- markecie,
- w sytuacji gdzie jest konieczność stania w długiej kolejce itp.
Okoliczności zaczyna przebywać, co raz to więcej miejsc zaczyna być kojarzonych z odczuwaniem silnego lęku, prowadząc do wycofywania się z życia i unikania wszystkich tych miejsc, gdzie lęk potencjalnie może się pojawić.
Odbywa się to podobnie jak w zaburzeniach lękowych z napadami paniki tzn. lęk przed lękiem, staje się dominującym objawem.
Na temat napadów paniki czytaj tu: Atak paniki- objawy. Jak się uspokoić i co robić w chwili ataku paniki?
4. Fobia społeczna — zaburzenia z lękiem społecznym
Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy (zaburzeń lękowych)?
Lęk przed oceną innych ludzi
Ten rodzaj zaburzeń lękowych dotyczy strachu przed zażenowaniem lub upokorzeniem w sytuacjach, gdy jesteśmy wystawieni na ocenę. Najczęściej spotykaną fobią społeczną jest lęk przed publicznym wystąpieniem.
Osoby, które nie są dotknięte takim zaburzeniem, również mogą doświadczać pewnego lęku w sytuacji publicznego wystąpienia, ale wówczas doświadcza się go na optymalnym poziomie tzn. niepowodującym dezorganizacji zachowania (tzw. trema).
U osób z fobią społeczną poziom lęku będzie na tyle wysoki, że może uniemożliwiać i skutecznie utrudniać uczestniczenie w takiej sytuacji.
Fobii społecznej mogą również towarzyszyć napady paniki.
Lęki dotyczące fobii społecznej:
-
lęk przed zarumienieniem się w obecności innych
-
lęk przed zadławieniem się lub rozsypaniem jedzenia- w czasie spożywania posiłku w miejscu publicznym
-
lęk przed byciem obserwowanym w pracy
-
lęk przed korzystaniem z toalet publicznych
-
lęk przed przebywaniem w tłumie
-
lęk przed egzaminami
-
lęk przed rozmową z przełożonym
-
lęk przed uczestniczeniem w przyjęciach
-
lęk przed umawianiem się na randki
-
lęk przed rozmowami z osobami przeciwnej płci
Chcesz dowiedzieć się szczegółowych informacji, na temat lęku społecznego czytaj tu: Fobia społeczna- jakie są objawy lęku społecznego?
Potrzebujesz porad i wskazówek do samopomocy na temat lęku przed oceną, to zapoznaj się z tekstem: Lęk przed oceną - jak nie przejmować się opinią innych ludzi? - poradnik
5. Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne OCD - (nerwica natręctw )
W tym przypadku zaburzeń nerwicowych czyli zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych, osoby, które się z nimi zmagają, doświadczają szczególnie wiele wstydu i poczucia winy, co opóźnia szukanie pomocy psychoterapeutycznej i leczenie.
Obsesje- myśli natrętne
Obsesje to nawracające myśli, wyobrażenia, które wydają się na tyle dziwne i bezsensowne, że osoba, która ich doświadcza, usiłuje je powstrzymywać, ale próby powstrzymania ich spełzają na niczym.
Przykłady:
-
wyobrażenia przemocy, o wyrządzeniu krzywdy sobie lub komuś
-
obawy przed pozostawieniem zapalonych świateł, sprzętów agd, niezamkniętych drzwi
-
lęk, że spowoduje się wypadek np. w trakcje jazdy samochodem
-
lęk, że można zgubić coś ważnego dla siebie
-
lęk przed utratą kontroli nad sobą, swoim ciałem
Osoba ich doświadczająca zdaje sobie sprawę, że myśli te i obawy są irracjonalne i próbuje je stłumić i walczyć z nimi. Jednak walka z nimi jest nieskuteczna, a myśli te narzucają się, trwając całe godziny, dni, tygodnie lub dłużej.
Myśli natrętne mogą występować same lub razem z kompulsjami.
Kompulsje- zachowania, rytuały
Kompulsje to zachowania i rytuały, które osoba wykonuje w celu obniżenia napięcia lub lęku spowodowanego obsesjami. Na przykład:
-
wielokrotne, ciągłe mycie rąk w obawie przed skażeniem
-
sprawdzanie, czy została wyłączona kuchenka, prostownica, żelazko
-
spoglądanie w lusterko wsteczne podczas jazdy samochodem
-
nieustanne sprawdzanie czegoś lub liczenie
-
wykonywanie pewnych rytuałów lub zachowań, które mają zapobiec czemuś przykremu, co mogłoby się wydarzyć.
Osoba stale powtarza te zachowania, pomimo że zdaje sobie sprawę z tego, że rytuały te są nieuzasadnione, jednak napięcie związane z powstrzymaniem się jest zbyt trudne do pokonania.
W toku zmagania się z tymi zaburzeniami, gdy kolejne próby uwolnienia się od kompulsji okazują się niemożliwe, pojawia się zmęczenie, wewnętrzna rozpacz, poczucie wstydu, lęku, a nawet objawy depresyjne.
Pomimo wiedzy na ten temat osobom żyjącym z OCD (nerwicy natręctw) trudno uwierzyć, że myśli to nie to samo co czyny.
Poczucie winy bywa ogromne i jest jednym z elementów podtrzymującym nawracanie trudnych do pozbycia się obsesyjnych myśli.
Więcej szczegółowych informacji na temat myśli natretnych wraz z wskazówkami do samopomocy znajdziesz tutaj:
Myśli natrętne w zaburzeniach obsesyjno- kompulsywnych- co jest dla Ciebie ważne, aby z tego wyjść?
6. Fobie specyficzne
- Główny objaw: intensywny lęk, ściśle związany z konkretnym bodźcem lub sytuacją (np. fobia przed pająkami, wysokością, lataniem samolotem, widokiem krwi, zastrzykami).
- Reakcja: osoba stara się za wszelką cenę unikać bodźca wywołującego lęk lub przeżywa silny dyskomfort, jeśli kontakt jest nieunikniony.
- Ograniczony zakres: lęk dotyczy zwykle jednego lub kilku ściśle określonych obiektów/sytuacji.
7. Lęk separacyjny
- Główny objaw: nadmierny lęk przed rozłąką z osobą bliską lub z domu rodzinnego.
- Typowe: obserwowany częściej u dzieci, lecz może występować również u dorosłych (np. w związku z partnerem).
- Manifestacje: niechęć do wychodzenia z domu, spanie w jednym łóżku z rodzicami, obawa przed pozostaniem samemu.
8. Mutyzm wybiórczy
- Główny objaw: utrzymująca się niezdolność mówienia w określonych sytuacjach społecznych, mimo że w innych sytuacjach ta sama osoba potrafi mówić normalnie.
- Częstszy w dzieciństwie: np. dziecko rozmawia swobodnie w domu, ale w szkole milczy, choć rozumie i potrafi mówić.
- Główny mechanizm: silny lęk lub wstyd przed mówieniem.
Pamiętaj! Diagnoza to złożony proces. Diagnozę medyczną ostatecznie stawia lekarz psychiatra. Traktuj opisy jako wskazówki do wstępnej orientacji przed wizytą lekarską.
Źródła:
ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków–Warszawa 2000.
Lęk i fobia, Edmund J. Bourne, Wuj, Kraków, 2011.
Krawczyk, P., Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – a review of updates and novelties introduced in the latest version of the WHO International Classification of Diseases. Psychiatria Polska, 54(1), 7-20. https://doi.org/10.12740/PP/103876
WORLD HEALTH ORGANIZATION. International Classification of Diseases (11th Revision) [online]. 2019 [dostęp: 05.02.25]. Dostępny w Internecie: https://icd.who.int/en
Oliwia Mazelewska- Sokołowska- Psycholog, psychoterapeuta, założyła i prowadzi stronę totylkostrach.pl, z osobami borykającymi się z problemem zaburzeń lękowych pracuje od kilkunastu lat. Szereg szkoleń połączone z wieloletnim doświadczeniem tworzą warsztat pracy terapeutycznej na wysokim poziomie efektywności. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Wrocławskim oraz podyplomowe szkolenia w zakresie psychoterapii systemowej w Wielkopolskim Towarzystwie Terapii Systemowej w Poznaniu. Pracuje w nurcie systemowym oraz narracyjnym.
PORADNIA PSYCHOLOGICZNA ONLINE
RADZENIA SOBIE Z LĘKIEM, STRESEM I DEPRESJĄ
Terapia Lęku Online
tel. 502 291 584
USŁUGI:
Konsultacje z psychologiem online
Psychoterapia online
Konsultacje telefoniczne
Znajdziesz nas na:
Copyright © 2019- 2025 by totylkostrach.pl