Rodzaje zaburzeń lękowych (rodzaje nerwic) - klasyfikacja i samopomoc.

BLOG  rodzaje nerwic - klasyfikacja i samopomoc

CZĘŚĆ II

autor: Oliwia Mazelewska- Sokołowska

CZĘŚĆ II: ARTYKUŁY

♦ Zaburzenia lękowe uogólnione — lęk uogólniony. Jak się nie martwić?

♦ Lęk napadowy — objawy. Jak się uspokoić i co robić w chwili ataku paniki?

♦ Fobia społeczna — jakie są objawy lęku społecznego?- wskazówki do samopomocy.

♦ Myśli natrętne w zaburzeniach obsesyjno- kompulsywnych — co jest dla Ciebie ważne, aby z tego wyjść? 

♦ Gdy psychika cierpi, a ciało choruje- zaburzenia psychosomatyczne.

Część II — Przegląd

W tej części naszego bloga dowiesz się, jakie są najczęściej występujące rodzaje nerwic. Odnajdziesz też wskazówki do samopomocy, porady dotyczące jak radzić sobie z objawami charakterystycznymi dla danego zaburzenia. 

Artykuły, które widzisz w tabeli po lewej, opisują szczegółowo, każde z zaburzeń wraz z poradami dotyczącymi każdego z nich, poniżej natomiast odnajdziesz przekrojową charakterystykę tych najczęściej występujących zaburzeń nerwicowych wraz z odesłaniem do artykułu zawierające wskazówki samopomocy. 

Każde z poniżej wymienionych zaburzeń lękowych charakteryzuje się pewnym właściwym sobie przedmiotem lęku i różnice między tymi zaburzeniami wynikają z tego, czego ten lęk dotyczy. 

Nerwica – rodzaje zaburzeń lękowych. Poznaj nasze porady i wskazówki do samopomocy.

Spis treści

1. Zaburzenia lękowe uogólnione

2. Zaburzenia lękowe z napadami paniki — lęk paniczny (napadowy)

3. Agorafobia

4. Fobia społeczna — zaburzenia z lękiem społecznym

5. Zaburzenia obsesyjno — kompulsywne OCD - (nerwica natręctw)

6. Fobie specyficzne

7. Lęk separacyjny 

8. Mutyzm wybiórczy 

1. Zaburzenia lękowe uogólnione — lęk uogólniony — zespół lęku uogólnionego

Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy lękowej?

„Lęk o wszystko”

Zaburzenia lękowe uogólnione polegają na doświadczaniu przewlekłego lęku, który utrzymuje się co najmniej 6 miesięcy, jednak bez napadów paniki. Osoba, która zmaga się z tą nerwicą lękową, całymi dniami zamartwia się różnymi problemami, które istnieją i potencjalnie mogą zaistnieć.

Problemy dotyczą wszystkich lub wielu sfer życia (zdrowie, finanse, relacje z innymi, praca, szkoła itp.).

Objawy mają charakter przewlekły, nieustanny, powodują, że osoba, która doświadcza tego rodzaju nerwicy, jest w stałym, nieustannym napięciu w wyniku niekończących się zmartwień. Gdy jedno zmartwienie się kończy, za chwilę pojawia się kolejne i może dotyczyć każdego obszaru życia. Wszystko może się stać tematem zmartwień. 

Diagnoza zaburzeń lękowych uogólnionych jest stawiana wówczas gdy:

• lęk i zamartwianie muszą się skupiać na co najmniej dwóch sferach życiowych przez większość dni w okresie 6 miesięcy

• opanowanie tych obaw i próby powstrzymania zamartwiania się okazują się niemożliwe lub udają się rzadko

• intensywność i częstość zamartwiania się są nieadekwatne do rzeczywistego prawdopodobieństwa lub rozmiaru budzących strach zdarzeń

• oprócz tego stwierdza się co najmniej trzy z następujących sześciu objawów (przez większość dni w okresie 6 miesięcy):

1. niepokój,
2. łatwa męczliwość,
3. trudności z koncentracją,
4. drażliwość,
5. napięcie mięśni,
6. zaburzenia snu.

• zamartwianie się utrudnia funkcjonowanie społeczne, w pracy i innych obszarach życia.

Ten rodzaj zaburzeń lękowych podtrzymują towarzyszące mu lęki np.:

• lęk przed utratą kontroli

• lęk przed bezradnością

• lęk przed porażką

• lęk przed porzuceniem czy odrzuceniem

• lęk przed śmiercią i chorobą

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej, na czym polega zespół lęku uogólnionego i poznać nasze wskazówki do samopomocy, czytaj tu:

 Lęk uogólniony. Jak się nie martwić?

2. Zaburzenia lękowe z napadami paniki — lęk paniczny

Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy lękowej?

„Lęk przed atakami lęku”

Są to epizody ostrego, intensywnego lęku, które w odczuciu osoby ich doświadczającej pojawiają się „nie wiadomo skąd" i bez wyraźnej przyczyny. Te nagłe napady lęku, są tak intensywnym i nieprzyjemnym przeżyciem, że wiele osób relacjonuje, że to najgorsze co im się przytrafiło. „To tak jakby przeżyć swoją śmierć”- mówią niektórzy. Te napady paniki zwykle trwają nie dłużej jak kilka minut, choć zdarza się często, że wracają „falami" w okresie do dwóch godzin.

Diagnoza zaburzeń lękowych z napadami paniki (z lękiem napadowym jest stawiana wówczas gdy:

• miałeś co najmniej dwa napady paniki

• przynajmniej po jednym z tych napadów przez miesiąc zamartwiałeś się możliwością wystąpienia kolejnego napadu- to znaczy doświadczasz tzw.   lęku przed lękiem.

Należy tu podkreślić, że doświadczenie jednorazowego ataku paniki nie jest tożsame z rozwinięciem się zaburzeń lękowych- jeśli nie rozwinie się tzw. lęk przed lękiem, czyli lęk przed kolejnym atakiem nie dojdzie do powstania lękowych zaburzeń nerwicowych.

OBJAWY ATAKU PANIKI

Jeśli doświadczasz co najmniej czterech z poniżej wypisanych objawów, oznacza to, że masz napad paniki:

objawy fizyczne / somatyczne:

• skrócenie oddechu / problemy z oddychaniem

• szybkie lub nieregularne bicie serca (kołatanie serca)

• drżenie lub dygotanie

• pocenie się

• dławienie się

• nudności, wymioty / dolegliwości ze strony układu pokarmowego

• odrętwienie

• zawroty głowy lub zaburzenia równowagi

• odrętwienie, uczucie mrowienia na rękach, stopach, twarzy

• uderzenia gorąca lub zimna

objawy psychiczne

• lęk przed śmiercią

• lęk przed utratą kontroli, panowania nad sobą,

• lęk przed popadnięciem w obłęd

• uczucie derealizacji (nierealności świata) i depersonalizacji (nierealności samego siebie).

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat ataków paniki i tego, jak sobie z nimi radzić, znajdziesz tutaj kompleksowy poradnik:

Atak paniki- objawy. Jak się uspokoić i co robić w chwili ataku paniki?

3. Agorafobia

Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy (zaburzeń lękowych)?

Lęk przed sytuacjami „bez wyjścia” oraz przed brakiem pomocy na czas

Agorafobia dotyczy doświadczania bardzo silnego, panicznego lęku w sytuacjach gdzie możliwości ucieczki, wycofania się są utrudnione.

Może to być:

• tłum ludzi,
• podróż w środkach komunikacji publicznej,
• na autostradzie,
• w windzie,
• w kościele,
• teatrze,
• kinie,
• galerii handlowej,
• markecie,
• w sytuacji gdzie jest konieczność stania w długiej kolejce itp.

Okoliczności zaczyna przebywać, co raz to więcej miejsc zaczyna być kojarzonych z odczuwaniem silnego lęku, prowadząc do wycofywania się z życia i unikania wszystkich tych miejsc, gdzie lęk potencjalnie może się pojawić.

Odbywa się to podobnie jak w zaburzeniach lękowych z napadami paniki tzn. lęk przed lękiem, staje się dominującym objawem. 

Na temat napadów paniki czytaj tu: Atak paniki- objawy. Jak się uspokoić i co robić w chwili ataku paniki?

4. Fobia społeczna — zaburzenia z lękiem społecznym

Czego boi się osoba doświadczająca tego rodzaju nerwicy (zaburzeń lękowych)?

Lęk przed oceną innych ludzi

Ten rodzaj zaburzeń lękowych dotyczy strachu przed zażenowaniem lub upokorzeniem w sytuacjach, gdy jesteśmy wystawieni na ocenę. Najczęściej spotykaną fobią społeczną jest lęk przed publicznym wystąpieniem.

Osoby, które nie są dotknięte takim zaburzeniem, również mogą doświadczać pewnego lęku w sytuacji publicznego wystąpienia, ale wówczas doświadcza się go na optymalnym poziomie tzn. niepowodującym dezorganizacji zachowania (tzw. trema).

U osób z fobią społeczną poziom lęku będzie na tyle wysoki, że może uniemożliwiać i skutecznie utrudniać uczestniczenie w takiej sytuacji.

Fobii społecznej mogą również towarzyszyć napady paniki.

Lęki dotyczące fobii społecznej:

• lęk przed zarumienieniem się w obecności innych

• lęk przed zadławieniem się lub rozsypaniem jedzenia- w czasie spożywania posiłku w miejscu publicznym

• lęk przed byciem obserwowanym w pracy

• lęk przed korzystaniem z toalet publicznych

• lęk przed przebywaniem w tłumie

• lęk przed egzaminami

• lęk przed rozmową z przełożonym

• lęk przed uczestniczeniem w przyjęciach

• lęk przed umawianiem się na randki

• lęk przed rozmowami z osobami przeciwnej płci

Chcesz dowiedzieć się szczegółowych informacji na temat lęku społecznego, potrzebujesz porad i wskazówek do samopomocy, to zapoznaj się z tekstem:

Fobia społeczna- jakie są objawy lęku społecznego?- wskazówki do samopomocy.

5. Zaburzenia obsesyjno - kompulsywne OCD - (nerwica natręctw )

W tym przypadku zaburzeń nerwicowych czyli zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych, osoby, które się z nimi zmagają, doświadczają szczególnie wiele wstydu i poczucia winy, co opóźnia szukanie pomocy psychoterapeutycznej i leczenie.

Obsesje- myśli natrętne

Obsesje to nawracające myśli, wyobrażenia, które wydają się na tyle dziwne i bezsensowne, że osoba, która ich doświadcza, usiłuje je powstrzymywać, ale próby powstrzymania ich spełzają na niczym.

Przykłady:

• wyobrażenia przemocy, o wyrządzeniu krzywdy sobie lub komuś

• obawy przed pozostawieniem zapalonych świateł, sprzętów agd, niezamkniętych drzwi

• lęk, że spowoduje się wypadek np. w trakcje jazdy samochodem

• lęk, że można zgubić coś ważnego dla siebie

• lęk przed utratą kontroli nad sobą, swoim ciałem

Osoba ich doświadczająca zdaje sobie sprawę, że myśli te i obawy są irracjonalne i próbuje je stłumić i walczyć z nimi. Jednak walka z nimi jest nieskuteczna, a myśli te narzucają się, trwając całe godziny, dni, tygodnie lub dłużej.

Myśli natrętne mogą występować same lub razem z kompulsjami.

Kompulsje- zachowania, rytuały

Kompulsje to zachowania i rytuały, które osoba wykonuje w celu obniżenia napięcia lub lęku spowodowanego obsesjami. Na przykład:

• wielokrotne, ciągłe mycie rąk w obawie przed skażeniem

• sprawdzanie, czy została wyłączona kuchenka, prostownica, żelazko

• spoglądanie w lusterko wsteczne podczas jazdy samochodem

• nieustanne sprawdzanie czegoś lub liczenie

• wykonywanie pewnych rytuałów lub zachowań, które mają zapobiec czemuś przykremu, co mogłoby się wydarzyć.

Osoba stale powtarza te zachowania, pomimo że zdaje sobie sprawę z tego, że rytuały te są nieuzasadnione, jednak napięcie związane z powstrzymaniem się jest zbyt trudne do pokonania.

W toku zmagania się z tymi zaburzeniami, gdy kolejne próby uwolnienia się od kompulsji okazują się niemożliwe, pojawia się zmęczenie, wewnętrzna rozpacz, poczucie wstydu, lęku, a nawet objawy depresyjne. 

Pomimo wiedzy na ten temat osobom żyjącym z OCD (nerwicy natręctw) trudno uwierzyć, że myśli to nie to samo co czyny.

Poczucie winy bywa ogromne i jest jednym z elementów podtrzymującym nawracanie trudnych do pozbycia się obsesyjnych myśli.

Więcej szczegółowych informacji na temat zaburzeń obsesyjno - kompulsyjnych wraz z wskazówkami do samopomocy znajdziesz tutaj:

Myśli natrętne w zaburzeniach obsesyjno- kompulsywnych- co jest dla Ciebie ważne, aby z tego wyjść? 

6. Fobie specyficzne 

• Główny objaw: intensywny lęk, ściśle związany z konkretnym bodźcem lub sytuacją (np. fobia przed pająkami, wysokością, lataniem samolotem, widokiem krwi, zastrzykami).
• Reakcja: osoba stara się za wszelką cenę unikać bodźca wywołującego lęk lub przeżywa silny dyskomfort, jeśli kontakt jest nieunikniony.
• Ograniczony zakres: lęk dotyczy zwykle jednego lub kilku ściśle określonych obiektów/sytuacji.

7. Lęk separacyjny 

• Główny objaw: nadmierny lęk przed rozłąką z osobą bliską lub z domu rodzinnego.
• Typowe: obserwowany częściej u dzieci, lecz może występować również u dorosłych (np. w związku z partnerem).
• Manifestacje: niechęć do wychodzenia z domu, spanie w jednym łóżku z rodzicami, obawa przed pozostaniem samemu.

8. Mutyzm wybiórczy 

• Główny objaw: utrzymująca się niezdolność mówienia w określonych sytuacjach społecznych, mimo że w innych sytuacjach ta sama osoba potrafi mówić normalnie.
• Częstszy w dzieciństwie: np. dziecko rozmawia swobodnie w domu, ale w szkole milczy, choć rozumie i potrafi mówić.
• Główny mechanizm: silny lęk lub wstyd przed mówieniem.

Pamiętaj! Diagnoza to złożony proces. Diagnozę medyczną ostatecznie stawia lekarz psychiatra. Traktuj opisy jako wskazówki do wstępnej orientacji przed wizytą lekarską.

Źródła:

ICD-10. Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. Rewizja dziesiąta. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków–Warszawa 2000.

Lęk i fobia, Edmund J. Bourne, Wuj, Kraków, 2011.

Krawczyk, P., Święcicki, Ł. (2020). ICD-11 vs. ICD-10 – a review of updates and novelties introduced in the latest version of the WHO International Classification of Diseases. Psychiatria Polska, 54(1), 7-20. https://doi.org/10.12740/PP/103876

WORLD HEALTH ORGANIZATION. International Classification of Diseases (11th Revision) [online]. 2019 [dostęp: 05.02.25]. Dostępny w Internecie: https://icd.who.int/en

Oliwia Mazelewska- Sokołowska- Psycholog, psychoterapeuta, założyła i prowadzi stronę totylkostrach.pl, z osobami borykającymi się z problemem zaburzeń lękowych pracuje od kilkunastu lat. Szereg szkoleń połączone z wieloletnim doświadczeniem tworzą warsztat pracy terapeutycznej na wysokim poziomie efektywności. Ukończyła psychologię na Uniwersytecie Wrocławskim oraz podyplomowe szkolenia w zakresie psychoterapii systemowej w Wielkopolskim Towarzystwie Terapii Systemowej w Poznaniu. Pracuje w nurcie systemowym oraz narracyjnym.

PORADNIA PSYCHOLOGICZNA ONLINE

RADZENIA SOBIE Z LĘKIEM, STRESEM I DEPRESJĄ

Terapia Lęku Online

tel. 502 291 584

kontakt@totylkostrach.pl

USŁUGI:

Konsultacje z psychologiem online

Psychoterapia online

Konsultacje telefoniczne

Regulamin 

Polityka prywatności

Cennik i metody płatności

FAQ

Współpraca

Znajdziesz nas na:

Copyright © 2019- 2025 by totylkostrach.pl