Zaburzenia lękowe- Nerwica lękowa- objawy

Gdy człowiek zmagający się z zaburzeniami lękowymi doświadcza lęku trudno jest określić czego on konkretnie dotyczy, powód zagrożenia wydaje się być niejasny, trudny do określenia. Można się obawiać "utraty kontroli" nad sobą lub jakąś sytuacją albo można odczuwać lęk, że "wydarzy się coś złego". Lęk może mieć różną intensywność. Może się wahać od zwykłego poczucia niepokoju do pełnoobjawowego ataku paniki charakteryzującego się kołataniem serca, dezorientacją, często opisywanym jako poczucie, że "zaraz się umrze lub zwariuje".

Objawy nerwicy lękowej z napadami paniki

Jeśli doświadczasz co najmniej czterech z poniżej wypisanych objawów oznacza to, że masz napad paniki:

skrócenie oddechu
szybkie lub nieregularne bicie serca (kołatanie serca)
drżenie lub dygotanie
pocenie się
dławienie się
nudności lub dolegliwości żołądkowe
odrętwienie
zawroty głowy lub zaburzenia równowagi
poczucie obcości samego siebie, oddzielenia od siebie, depersonalizacja
odrętwienie, mrowienie na rękach, stopach, twarzy
uderzenia gorąca lub zimna
lęk przed śmiercią
lęk przed utratą panowania nad sobą, popadnięciem w obłęd

Lęk sytuacyjny (fobiczny) inaczej fobia pojawia się w reakcji na konkretną sytuację i jest niewspółmierny do zagrożenia albo nierealistyczny np. lęk przed jazdą samochodem, przed wizytą u lekarza, przed tłumem ludzi itp.

Lęk antycypacyjny natomiast to lęk, który pojawia się już w wyniku samego myślenia o tych sytuacjach, które ktoś wyobraża sobie jako zagrażające. Wówczas osoba martwi się tym co się wydarzy i jak będzie się mierzyć z tym wyobrażonym przez siebie scenariuszem. Czasem zdarza się, że lęk antycypacyjny jest na tyle silny i intensywny, że można nazwać go paniką antycypacyjną.

Lęk stanowi nierozłączną część naszego życia, reagowanie lękiem na pewnym, odpowiednim poziomie jest reakcją w pełni adekwatną i właściwą. Gdyby nie odczuwać żadnego lęku w reakcji na codzienne wyzwania, które mogą się wiązać z pewną potencjalną stratą lub porażką, mogło by to prowadzić do zaniechania pewnych działań i aktywności, które mają służyć osiągnięci założonych celów i realizacji planów.

Zaburzenia lękowe różnią się od codziennego, adekwatnego lęku tym, że doświadczany w nich lęk:

jest bardziej intensywny (np. napady paniki)
dłużej trwa (utrzymuje się miesiącami)
prowadzi do fobii, które utrudniają codzienne funkcjonowanie

Najczęściej występujące zaburzenia lękowe (potocznie nerwica lękowa):

Zaburzenia lękowe z napadami paniki

Są to epizody ostrego, intensywnego lęku, które w odczuciu osoby ich doświadczającej pojawiają się "nie wiadomo skąd" i bez wyraźnej przyczyny. Intensywne napady zwykle trwają nie dłużej jak kilka minut, rzadziej wracają "falami" w okresie do dwóch godzin.

Objawy można zdiagnozować jako zaburzenie lękowe z napadami paniki (nerwica lękowa z atakami paniki) jeśli:

miałeś co najmniej dwa napady paniki
przynajmniej po jednym z tych napadów przez miesiąc zamartwiałeś się możliwością wystąpienia kolejnego napadu- to znaczy doświadczasz tzw. "lęku przed lękiem"

Fobia społeczna

Ten rodzaj zaburzeń lękowych dotyczy strachu przed zażenowaniem lub upokorzeniem w sytuacjach gdy jesteśmy wystawieni na ocenę. Najczęściej spotykaną fobią społeczną jest lęk przed publicznym wystąpieniem. Osoby nie dotknięte takim zaburzeniem również mogą doświadczać pewnego lęku w sytuacji publicznego wystąpienia, ale wówczas doświadcza się go na optymalnym poziomie tzn. nie powodującym dezorganizacji zachowania (tzw. trema). U osób z fobią społeczną poziom lęku będzie na tyle wysoki, że będzie uniemożliwiał uczestniczenie w takiej sytuacji. Fobii społecznej mogą również towarzyszyć napady paniki.

Lęki dotyczące fobii społecznej wiążą się:

lęk przed zarumienieniem się w obecności innych
lęk przed zadławieniem się lub rozsypaniem jedzenia- w czasie spożywania posiłku w miejscu publicznym
lęk przed byciem obserwowanym w pracy
lęk przed korzystaniem z toalet publicznych
lęk przed przebywaniem w tłumie
lęk przed egzaminami
lęk przed rozmową z przełożonym
lęk przed uczestniczeniem w przyjęciach
lęk przed umawianiem się na randki
lęk przed rozmowami z osobami przeciwnej płci

Zaburzenia lękowe uogólnione

Zaburzenia lękowe uogólnione polegają na doświadczaniu przewlekłego lęku, który utrzymuje się co najmniej 6 miesięcy, jednak bez napadów paniki. Osoba doświadczająca tego lęku całymi dniami zamartwia się różnymi problemami, które istnieją i potencjalnie mogą zaistnieć. Problemy dotyczą wszystkich lub wielu sfer życia (finanse, relacje z innymi, praca, szkoła itp.)

Diagnoza zaburzeń lękowych uogólnionych jest stawiana wówczas gdy:

lęk i zamartwianie muszą się skupiać na co najmniej dwóch sferach życiowych przez większość dni w okresie 6 miesięcy
opanowanie tych obaw i próby powstrzymania zamartwiania się okazują się niemożliwe lub udają się rzadko
intensywność i częstość zamartwiania się są nieadekwatne do rzeczywistego prawdopodobieństwa lub rozmiaru budzących strach zdarzeń
oprócz tego stwierdza się co najmniej trzy z następujących sześciu objawów (przez większość dni w okresie 6 miesięcy): niepokój, łatwa męczliwość, trudności z koncentracją, drażliwość, napięcie mięśni, trudności ze snem.
zamartwianie się utrudnia funkcjonowanie społeczne, w pracy i innych obszarach

Ten rodzaj zaburzenia podtrzymują towarzyszące mu lęki np.:

lęk przed utratą kontroli
lęk przed bezradnością
lęk przed porażką
lęk przed porzuceniem czy odrzuceniem
lęk przed śmiercią i chorobą

Zaburzenia obsesyjno- kompulsywne (nerwica natręctw) OCD

Obsesje- myśli natrętne

Obsesje to nawracające myśli, wyobrażenia, które często wydają się bezsensowne, jednak próby powstrzymania ich spełzają na niczym. Przykłady:

wyobrażenia przemocy, o wyrządzeniu krzywdy sobie lub komuś
obawy przed pozostawieniem zapalonych świateł, sprzętów agd, niezamkniętych drzwi
lęk, że spowoduje się wypadek np. w trakcje jazdy samochodem
lęk, że można zgubić coś ważnego dla siebie

Osoba ich doświadczająca zdaje sobie sprawę, że myśli te i obawy są irracjonalne i próbuje je stłumić i walczyć z nimi. Jednak walka z nimi jest nieskuteczna a myśli te narzucają się trwając całe godziny, dni, tygodnie lub dłużej.

Myśli natrętne mogą występować same lub razem z kompulsjami.

Kompulsje

Kompulsje to zachowania i rytuały, które osoba wykonuje w celu obniżenia napięcia lub lęku spowodowanego obsesjami.

Przykłady:

wielokrotne mycie rąk w obawie przed skażeniem
sprawdzanie czy została wyłączona kuchenka, prostownica, żelazko
spoglądanie w lusterko wsteczne podczas jazdy samochodem
nieustanne sprawdzanie czegoś lub liczenie

Osoba stale powtarza te zachowania pomimo tego, że zdaje sobie sprawę z tego, ze rytuały te są nieuzasadnione, jednak napięcie związane z powstrzymaniem się jest zbyt trudne do pokonania.

W toku zmagania się z tymi zaburzeniami, gdy kolejne próby uwolnienia się od kompulsji okazują się niemożliwe, pojawia się wewnętrzna rozpacz, poczucie wstydu, lęku, a nawet objawy depresji.

Pomimo wiedzy na ten temat osobom doświadczającym OCD (nerwicy natręctw) trudno uwierzyć, że myśli to nie to samo co czyny. Poczucie winy bywa ogromne i jest jednym z elementów podtrzymującym nawracanie trudnych do pozbycia się obsesyjnych myśli.

Czytaj więcej:

Jak przestać się martwić? 5 powodów dlaczego nie możesz przestać się martwić.

Koronawirus a zaburzenia obsesyjno- kompulsywne-nerwica natręctw-OCD

Zaburzenia lękowe-nerwica lękowa- agorafobia- test do samobadania

Atak paniki- co robić? 6 sprawdzonych porad co robić w chwili ataku paniki.

Natrętne myśli- zaburzenie obsesyjno- kompulsywne z przewagą myśli czy ruminacji natrętnych

Czego możesz dowiedzieć się o swoim lęku na konsultacji i psychoterapii online u mnie?